Δείτε το χάρτη.
3:30 ώρες με αυτοκίνητο, 5-6 ώρες με ποδήλατο, 7-8 ώρες πεζοπορία, 17 χλμ.
Η Διαδρομή 5 έχει συνολικό μήκος 17 χλμ. περίπου (συμπεριλαμβανόμενης της δευτερεύουσας διαδρομής μήκους 1,5 χλμ. που οδηγεί στο Σκιάδι, ένα από τα πιο εντυπωσιακά αξιοθέατα της Κιμώλου) και μπορείτε να την απολαύσετε ως ολοήμερη πεζοπορική εκδρομή διάρκειας 7-8 ωρών, μαζί με τις στάσεις ξεκούρασης.
Από τα 14 χλμ. της κύριας διαδρομής, τα 3,5 είναι σε άσφαλτο και τα 10,5 σε βατό χωματόδρομο με ελάχιστη κίνηση οχημάτων. Μπορείτε όμως να την κάνετε με αυτοκίνητο στο μεγαλύτερο μήκος της, και να πεζοπορήσετε μόνο στο μονοπάτι προς Σκιάδι. Σε κάθε περίπτωση, αν περάσετε απέναντι από τη Μήλο απλά για μονοήμερη εκδρομή, πρέπει να φροντίσετε από πριν για την επιστροφή σας, ελέγχοντας εκ των προτέρων τα δρομολόγια του μικρού ferry.
Σύμφωνα με το μύθο, το νησί οφείλει το όνομά του στον πρώτο οικιστή του, τον Κίμωλο, σύζυγο της Σίδης, της κόρης του Ταύρου από την Παμφυλία της Μικράς Ασίας. Ήταν επίσης γνωστό και με την ονομασία Εχινούσα, ενώ στη διάρκεια της Φραγκοκρατίας ονομαζόταν Argentiera (αρζέντο=άργυρος, ασήμι), εξαιτίας της λευκής λάμψης που αντανακλούσαν οι βράχοι του νησιού στο φως του Αιγαίου, ενώ κατά μία άλλη εκδοχή από τα παλιά μεταλλεία αργυρούχου μολύβδου που εικάζεται ότι υπήρχαν στη βόρεια ακτή του.
Τα πρώτα ίχνη κατοίκησης ανάγονται στην Ύστερη Νεολιθική περίοδο. Στις αρχές της 1ης χιλιετίας π.Χ. εγκαταστάθηκαν εδώ Δωριείς, πιθανόν από τη Λακωνία, οι οποίοι εποίκησαν και τη γειτονική Μήλο. Τα αρχαιολογικά ευρήματα από το βυθισμένο οικισμό που εντοπίζεται στη δυτική πλευρά του νησιού, στη θέση Ελληνικά, μαρτυρούν τη συνεχή παρουσία ανθρώπων κατά τους μυκηναϊκούς χρόνους, τη γεωμετρική και την αρχαϊκή περίοδο, μέχρι τους ελληνιστικούς χρόνους και τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες.
Τον 4ο αιώνα π.Χ., οι Κιμώλιοι βρέθηκαν σε διαμάχη με τους Μήλιους για την κυριότητα της Πολυαίγου και των γειτονικών νησίδων, η οποία έληξε με δικαστική απόφαση του Συνεδρίου των Ελλήνων και με διαιτησία των Αργείων που δικαίωνε την Κίμωλο. Η εκμετάλλευση και το εμπόριο της κιμωλίας γης (που χρησιμοποιήθηκε για φαρμακευτικούς σκοπούς, για λεύκανση, ως απορρυπαντικό και αλλού), καθώς και το εμπόριο των σύκων, έφεραν αρκετό πλούτο στο νησί, που από τον 3ο π.Χ. αιώνα έκοβε δικά του νομίσματα.
Όπως και στις περισσότερες Κυκλάδες, μετά τη Ρωμαϊκή (Επαρχία Αιγαίου) και τη Βυζαντινή κυριαρχία (Επαρχία Νήσων-Θέμα Αιγαίου), ακολούθησαν η Φραγκοκρατία (Δουκάτο Αιγαίου) και η Τουρκοκρατία, στη διάρκεια των οποίων το νησί, όπως και η Μήλος, υπέστη πολλές λεηλασίες από πειρατικές επιδρομές. Η Κίμωλος εντάχθηκε στην ελληνική επικράτεια το 1830, μαζί με τις υπόλοιπες Κυκλάδες. Φτάνοντας με το πλοίο στο λιμάνι της Κιμώλου, την Ψάθη, θα παρατηρήσετε αριστερά (στο δυτικό βραχίονα του λιμανιού) ρυολιθικούς δόμους και ρεύματα λάβας, ενώ στα δεξιά θα δείτε κισσηρώδεις τόφφους και θραύσματα λάβας σε χαοτική και άστρωτη δομή.
Αν είστε με αυτοκίνητο, συνεχίζετε στον καινούριο φαρδύ δρόμο που ανοίχτηκε για να ενώσει το λιμάνι με το Χωριό, ακολουθώντας τις πινακίδες. Οδηγώντας προς το Χωριό, περνάτε από μία ωραία εμφάνιση λατυποπαγούς σχηματισμού, αδρά στρωμένου και έντονα οξειδωμένου που αποτελείται από γωνιώδη τεμάχια και λιθάρια ανδεσιτικής-δακιτικής λάβας, ισχυρά συγκολημμένα από αποθέσεις υδροθερμικών διαλυμάτων.
Αν είστε πεζοί, στα 180 μ. από το μόλο του λιμανιού στρίβετε δεξιά στο καλντερίμι που ανηφορίζει βόρεια, προς το Χωριό (υπάρχει και η σχετική σηματοδότηση του Miloterranean). Αυτός ήταν ο παλιός δρόμος που ένωνε το Χωριό με την Ψάθη. Εδώ θα δείτε κάποια παλιά αρχοντόσπιτα καπεταναίων χτισμένα με «πώρια» (πέτρες από πορώδη πυριτικό τόφφο), ενώ λίγο πιο πάνω, στο λόφο, δεσπόζει το παλιό εργοστάσιο αφαλάτωσης που φτιάχτηκε το 1967, και πολλά τμήματα του παλιού πλακόστρωτου. Τα πετρώματα στις γύρω πλαγιές είναι καλά στρωμένοι τόφφοι με αρκετά τεμάχια οψιδιανού και περλίτη.
Μόλις συναντήσετε την άσφαλτο στρίβετε δεξιά, και μετά από 100 μ. παίρνετε πορεία προς τα αριστερά και ανηφορίζετε στο πλακόστρωτο δρομάκι που οδηγεί στο κέντρο του Χωριού (υπάρχει σηματοδότηση του Miloterranean και στις δύο διασταυρώσεις). Εδώ, στο αριστερό σας χέρι θα δείτε το επιβλητικό «Αφεντάκειο Γηροκομείο».
Μέσα στο Χωριό υπάρχουν δεκάδες καλντερίμια που σχηματίζουν έναν κανονικό λαβύρινθο. Κάποια πολυσύχναστα και κάποια όχι. Όποιο πάντως κι αν ακολουθήσετε, είναι σίγουρο ότι θα αντικρύσετε αξιόλογες εικόνες, εμείς όμως σηματοδοτήσαμε μια συγκεκριμένη «πορεία» μέσα στον οικισμό, που θα οδηγήσει τα βήματά σας προς τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Χώρας του νησιού. Ακολουθώντας λοιπόν τα πινακίδια σηματοδότησης του Miloterranean, το καλντερίμι σας φέρνει στην Παναγία την «Οδηγήτρια», λίγα μέτρα από τη ΝΑ γωνία του Κάστρου. Είναι ο μητροπολιτικός ναός της Κιμώλου, που χτίστηκε το 1867-1874 στη θέση ενός παλαιότερου ναού. Η εικόνα της Παναγίας Οδηγήτριας μεταφέρθηκε εδώ -κατά την παράδοση- από τη Σίφνο, από Σιφνιούς που μετοίκησαν στην Κίμωλο κατά το 17ο αιώνα.
Δίπλα στην Οδηγήτρια, βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Κιμώλου, που στεγάζεται σε ένα παραδοσιακό διώροφο οίκημα, από τα παλαιότερα του Χωριού, και στο οποίο παρουσιάζεται συνοπτικά η ιστορία της Κιμώλου, από την παλαιότερη κατοίκηση μέχρι τις μέρες μας, μέσα από πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό. Αξίζει να αναφερθεί η ύπαρξη εντός του Κάστρου του αξιόλογου Λαογραφικού Μουσείου, έργο του γιατρού Χριστουλάκη.
Στη συνέχεια, φτάνετε στη νότια πύλη («Κάτω Πόρτα») του Κάστρου, του οποίου η κατασκευή ανάγεται στον 14ο-16ο αι. με τη χρονολογία που αναγράφεται στην πύλη να αναφέρεται σε επισκευή της μετά από πειρατική επιδρομή, το 1638. Το Κάστρο είναι ο κεντρικός οικιστικός πυρήνας του Παλιού Χωριού, τα σπίτια του οποίου σχηματίζουν με τους εξωτερικούς τους τοίχους το τείχος του. Το υλικό με το οποίο είναι χτισμένοι οι εξωτερικοί τοίχοι των σπιτιών είναι επεξεργασμένες σκληρές τραχειτικές-ανδεσιτικές λάβες.
Η νοτιοανατολική γωνία του Κάστρου καταλαμβάνεται από την ερειπωμένη οικία Βαφιά, κάποτε από τις πιο πλούσιες του νησιού. Συνεχίζοντας, την πορεία σας στο καλντερίμι περιμετρικά προς τη νότια πλευρά του Κάστρου, όπου ήταν παλιά ο κεντρικός εμπορικός δρόμος του Χωριού, και οι ντόπιοι τον λέγανε «Αγορά», θα φτάσετε στη νοτιοδυτική γωνία του, όπου πλάι στο Δημαρχείο Κιμώλου θα δείτε την εκκλησία του Ταξιάρχη.
Συνεχίζοντας την πορεία σας περιμετρικά του εξωτερικού δυτικού τείχους του Κάστρου, φτάνετε στη βορινή πλευρά του και συναντάτε τη δίκλιτη εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου, του 17ου αιώνα. Αμέσως μετά τον Άγιο Χρυσόστομο σας περιμένει η πλατεία του Χωριού, που οι ντόπιοι τη λένε «Κάμπο». Εδώ βρίσκεται ο ναός του Αγίου Σπυρίδωνα. Από τον Κάμπο ακολουθείτε το κεντρικό καλντερίμι προς τα βορειοδυτικά, όπου θα βρείτε πολλά καταστήματα ιδανικά για να ξαποστάσετε ή να προμηθευτείτε τα απαραίτητα, καθώς εδώ συνυπάρχουν παραδοσιακά καφενεία, φούρνος, παντοπωλεία και εστιατόρια. Από τα αξιοθέατα της περιοχής δεν θα έπρεπε να παραλείψουμε το ναό του Θεολόγου, το ναό της Θεοσκέπαστης και το πηγάδι του Γεωργηλά.
Στο τέλος του καλντεριμιού βρίσκεται το κτίριο του ΟΤΕ και η διασταύρωση με τον περιφερειακό ασφαλτόδρομο που έρχεται από το λιμάνι. Από εδώ ακολουθείτε τον κεντρικό τσιμεντόδρομο προς τη βόρεια άκρη του Χωριού, και μετά από 250 μ. στρίβετε αριστερά στη διασταύρωση, ακολουθώντας το δρόμο που φεύγει δυτικά (σε όλες τις διασταυρώσεις υπάρχει σηματοδότηση του Miloterranean).
Στα 450 μ. περίπου από τη διασταύρωση σταματάει ο τσιμεντόδρομος και πλέον συνεχίζετε στο βατό χωματόδρομο που ανηφορίζει στο λόφο των Λεμπουνιών, και προσφέρει υπέροχη θέα στην ενδοχώρα του νησιού. Στις ομαλές πλαγιές του λόφου οι Κιμωλιάτες έχουν φυτέψει ελαιώνες και αμπέλια, και πιο κάτω στα λιβάδια έχουν τα κτήματά τους, χωρισμένα και διαμορφωμένα με πεζούλες-ξερολιθιές, όπου καλλιεργούν σιτηρά και καλοκαιρινά λαχανικά. Ειδικά για το άλεσμα των σιτηρών χρησιμοποιούνταν οι μύλοι στην κορυφή του Χωριού κατεστραμμένοι πια από το χρόνο, με τους μηχανισμούς τους όμως -κομψοτεχνήματα ξυλοτεχνιτών- να διακρίνονται ακόμα. Ο αγροτικός δρόμος στον οποίο κινείστε διασταυρώνεται συχνά με το παλιό μονοπάτι, που σε πολλά σημεία είναι λιθόστρωτο.
Λίγα μέτρα πριν από το ξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων (κτίσμα του 18ου αιώνα), πλάι στο δρόμο (Ρ1) θα δείτε έναν «αμπουρδέκτη» (ομβροδέκτη), ένα μεγάλο φυσικό κοίλωμα στο βράχο, το οποίο οι ντόπιοι έχουν διανοίξει ακόμα περισσότερο, όπου συγκεντρώνονται τα νερά της βροχής σχηματίζοντας μια μικρή λιμνούλα, απ’ όπου πίνουν νερό τα ζώα (αιγοπρόβατα, γαϊδούρια, άλογα, κ.λπ.). Στην περιοχή αυτή, όπως και λίγο παρακάτω, δεξιά, στη διασταύρωση προς το ξωκλήσι του Αγίου Βασιλείου, θα δείτε στρώματα ιγνιμβρίτη, που έχει χρησιμοποιηθεί εκτεταμένα ως δομικό υλικό σε ξερολιθιές, μάντρες, αγροτόσπιτα κ.λπ. Στα πρανή του δρόμου θα δείτε ρεύματα συγκολημμένης κίσσηρης και θραύσματα ηφαιστειακού γυαλιού με διαφορετικούς βαθμούς εξαλλοίωσης, κατά τόπους με λίθους στους κατώτερους ορίζοντες (τεμάχια σχιστολίθων, ιζημάτων και λαβών). Πιο ψηλά στις πλαγιές, υπάρχουν ορίζοντες καλά συγκολλημένων τόφφων από ρεύματα ηφαιστειακής στάχτης.
Ο δρόμος συνεχίζει ανηφορικός σ’ ένα τοπίο, όπου όλο και πιο συχνά συναντάτε εγκαταλειμμένους αγρούς που έχουν σκεπαστεί από τη φρυγανική βλάστηση της Κιμώλου. Στην κορυφή του λόφου αριστερά σας δεσπόζει το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία που κτίστηκε στα μέσα του 18ου αιώνα. Στην περιοχή αυτή κυριαρχεί η καλλιέργεια της ελιάς, γι’ αυτό θα δείτε δεκάδες μικρά λιόφυτα και ατέλειωτες αναβαθμίδες (πεζούλες) που προστατεύουν το λιγοστό χώμα των λόφων και αφήνουν να ριζώσουν τα πολύτιμα δέντρα.
Περίπου 900 μ. μετά το ξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων φτάνετε στην περιοχή Σελάδι, και εδώ θα δείτε ένα πλάτωμα αριστερά, πλάι στο δρόμο όπου μπορείτε να παρκάρετε το αυτοκίνητό σας, αν κάνετε αυτή τη διαδρομή εποχούμενοι. Από αυτό το σημείο (υπάρχει και σηματοδότηση του MIloterranean) ξεκινάει το μονοπάτι προς το Σκιάδι, μια ξεκούραστη και πολύ ευχάριστη πεζοπορική διαδρομή σε βατό μονοπάτι, μέσα από πολύ όμορφα τοπία. Το μονοπάτι, δίπλα στα παλιά κτήματα με τις ξερολιθιές (όπου οι Κιμωλιάτες παλαιότερα έσπερναν σιτηρά) και τους ελαιώνες, περνά από τη ρίζα του δεύτερου ψηλότερου βουνού της Κιμώλου, του Σκλάβου. Ανεβαίνοντας ψηλότερα στις πλαγιές του Σκλάβου υπάρχουν συστάδες με φίδες (Juniperus phoenicea), σχίνους (Pistacia lentiscus), ασπαλάθους (Calicotome villosa), φρύγανα (Genista acanthoclada), ασφάκες (Phlomis fruticosa), λεβάντες (Levandula stoechas) και αγιοκλήματα (Lonicera etrusca) που δίνουν άλλο χρώμα στο τοπίο. Πάνω στους τοίχους των αναβαθμίδων, τα αναρριχητικά φυτά, όπως η καραμπελού (Clematis cirrhosa) και η εφέντρα (Ephedra campylopoda), μπλέκουν τα κλαδιά τους, ενώ σε πολλά σημεία που δεν τα πιάνει ο βοριάς, πολλά αμπελάκια με ντόπια είδη σταφυλιών βρίσκουν ευκαιρία να αναπτυχθούν. Κατά μήκος του μονοπατιού, αλλά και γενικότερα σε πολλά σημεία πλάι στους χωματόδρομους του νησιού, φύονται δεκάδες ποώδη και βολβώδη είδη φυτών. Αυτό που κυριαρχεί όμως είναι η ξυνήθρα (Oxalis pes-caprae), ένα φυτό που έφτασε εδώ στις αρχές του 20ού αιώνα και σήμερα έχει κυριαρχήσει σε όλη την Κίμωλο.
Μετά από 1,5 χλμ. συνολική απόσταση από την αρχή του μονοπατιού, έχετε φτάσει στο Σκιάδι (Ρ2), ένα μοναδικό γεωλογικό φαινόμενο, για το οποίο υπερηφανεύονται οι κάτοικοι του νησιού, και το οποίο ξεχωρίζει από μακριά, σαν εντυπωσιακή, πέτρινη, ηφαιστειακή ομπρέλα. Ένα «καπέλο» αδρόκοκκου πορώδους καστανόχρωμου ιγνιμβρίτη «κάθεται» πάνω σε ένα «λαιμό» του υποκείμενου λεπτόκοκκου λευκού τόφφου. Ελαφρά πυριτιωμένα τεμάχια του επάνω σχηματισμού έχουν επιτρέψει στο πάνω τμήμα να αντισταθεί στην ατμοσφαιρική διάβρωση περισσότερο από τον υποκείμενο σχηματισμό, με αποτέλεσμα τη δημιουργία, με την πάροδο του χρόνου, αυτού του ασυνήθιστου «μανιταριού». Μπορείτε να θαυμάσετε αυτό το έργο τέχνης που σμίλεψε η φύση, αλλά καλό είναι να μην σκαρφαλώσετε πάνω του, τόσο για λόγους δικής σας ασφάλειας όσο και για να μην καταστραφεί.
Στα πετρώματα γύρω από το Σκιάδι αξίζει να προσέξετε την εμφάνιση οξειδίων του μαγγανίου με τη μορφή δενδριτικών συσσωματωμάτων μέσα στο λευκό τόφφο, καθώς επίσης και τη ζωνώδη οξείδωση (liesegang banding) γύρω από τις ρηγματώσεις στον ίδιο σχηματισμό. Θα παρατηρήσετε επίσης ασυνήθιστες επιφάνειες διάβρωσης, σαν αποτυπώματα δακτύλων βυθισμένα σε εύπλαστο πηλό. Σε μια μεγάλη έκταση τριγύρω, η ατμοσφαιρική διάβρωση (βροχή και άνεμος) έχει χαράξει το σημάδι της στα βράχια, με σχηματισμούς ξεχωριστής ομορφιάς.
Επιστρέφοντας στον κεντρικό δρόμο, περπατώντας αντίστροφα στο ίδιο μονοπάτι, συνεχίζετε στο χωματόδρομο προς τα βόρεια/βορειοανατολικά. Στα δεξιά σας, η εκκλησία του Μέσα Προφήτη Ηλία που κτίστηκε το 1880 και στα αριστερά ένας δεύτερος αμπουρδέχτης. Στη συνέχεια, σας περιμένει ένα σταυροδρόμι με έξι δρόμους.
Αν κατηφορίσετε με τα πόδια στο δεύτερο δρόμο προς τα αριστερά σας (περισσότερο μονοπάτι είναι, παρά δρόμος), αυτόν που φεύγει προς τα βορειοδυτικά, μετά από μικρή πεζοπορία περίπου 250 μ. θα φτάσετε στο «Φλεάκι», όπου θα δείτε ένα μικρό «φλεΐτικο» πηγάδι, όπως το λένε στην Κίμωλο (δηλαδή πηγάδι που τροφοδοτείται από υπόγεια φλέβα νερού). Ακολουθώντας το ίδιο μονοπάτι, αν συνεχίσετε την πεζοπορία για άλλα 800 μ., φτάνετε στην απέναντι πλαγιά και στο παλιό ξωκλήσι της Παναγίας Χύμελης (ή Γέννηση της Θεοτόκου), του 1703.
Ώρα να επιστρέψετε στη διασταύρωση, συνεχίζοντας στον κεντρικό χωματόδρομο που φεύγει προς τα νοτιοανατολικά, ακολουθώντας τη σηματοδότηση του Miloterranean. Στις γύρω πλαγιές, εγκαταλειμμένοι αγροί έχουν σκεπαστεί από σχίνα (Pistacia lentiscus), αγριελιές (Olea europea var. silvestris) ασπαλάθους (Calicotome villosa) ρείκες (Erica manipuliflora), κισσάρια (Cistus creticus) αλιφώνους (Centaurea spinosa) και άλλα φυτά της φρυγανώδους βλάστησης. Μετά από 2 χλμ. περίπου, θα βρεθείτε σε ένα σημείο (Ρ3) που προσφέρει απλόχερα θέα προς τη βουνοπλαγιά Κορακιές στα αριστερά σας, όπου υπάρχουν στοές εξόρυξης μαγγανίου. Η εξόρυξη του μαγγανίου εδώ, όπως και στην περιοχή Κοκκίνα, γινόταν από το 1896 ως το 1910, με στοές-πηγάδια που διείσδυαν στις φλέβες των μαγγανιούχων ορυκτών, μέσα σε πυριτιωμένους ηφαιστειακούς σχηματισμούς, συχνά με ταυτόχρονη παρουσία βαρύτη. Το μετάλλευμα φορτωνόταν σε βαγόνια και μεταφερόταν με σιδηροτροχιές ως το λιμανάκι του Αγίου Μηνά, όπου φορτωνόταν σε καΐκια, και όπου ακόμα και σήμερα υπάρχουν κατάλοιπα από τα στοκ του μεταλλεύματος προς φόρτωση.
Η δραστηριότητα εξόρυξης μαγγανίου στην Κίμωλο εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο μεταλλευτικών παραχωρήσεων που δόθηκε από το ελληνικό κράτος την περίοδο αυτή σε όλη τη χώρα και ειδικότερα στα νησιά. Οι εκμεταλλεύσεις μαγγανίου στο Βάνι στη Μήλο (εταιρεία Σερπιέρι) και στην Κίμωλο (εταιρεία «Κυκλάδες») διακόπτονται όταν αντιμετωπίζουν τον ανταγωνισμό των πλουσιότερων σε περιεκτικότητα κοιτασμάτων μαγγανίου του Καυκάσου.
Στα δεξιά σας, προς το Ξαπλοβούνι, βλέπετε μακριά μια προσπάθεια για εξόρυξη περλίτη. Περίπου 600 μ. παρακάτω θα βρεθείτε σε ένα σημείο του δρόμου (Ρ4) όπου έχετε θέα αριστερά σας, προς Β., σε παλιές στοές εξόρυξης στην περιοχή Σιδεροκάψια (κατ’ άλλους αρχαίες στοές εξόρυξης αργυρούχων μεταλλευμάτων), καθώς και στο ενεργό ορυχείο μπεντονίτη, στην περιοχή Πράσα. Στις πλευρικές προεκτάσεις του κοιτάσματος του μπεντονίτη εντοπίζεται και ένα πρασινωπό φυσικό μίγμα μπεντονίτη-ζεόλιθου (μορντενίτη). Τα σκληρά ηφαιστειακά λατυποπαγή υπερκείμενα του κοιτάσματος βρίσκουν εφαρμογές ως ποζολανικά πρόσθετα στην τσιμεντοβιομηχανία. Λαμβάνοντας υπόψη τους εργαζομένους σε αυτό το ορυχείο καθώς και τους μόνιμους κατοίκους της Κιμώλου που εργάζονται στην S&B Βιομηχανικά Ορυκτά Α.Ε. μεταβαίνοντας καθημερινά στη Μήλο, ένα αξιόλογο ποσοστό του ενεργού πληθυσμού (εκτιμάται σε 10% περίπου, δηλ. περί τους 40 εργαζόμενους) απασχολείται στην εξορυκτική δραστηριότητα, που αποτελεί και παραδοσιακή απασχόληση στην Κίμωλο.
Στην περιοχή των Πράσων, στην ακτή, υπάρχει μια θερμοπηγή που λειτουργεί κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ως τόπος υδροθεραπείας.
Συνεχίζοντας λίγο ακόμα στον κεντρικό χωματόδρομο, φτάνετε στην ακτή, στην περιοχή όπου βρίσκεται το λιμανάκι και ο μικρός οικισμός του Αγίου Μηνά (P5), που πήραν το όνομά τους από τον ομώνυμο ναό. Ο ναός του Αγίου Μηνά χτίστηκε το 1887, σε αντικατάσταση ενός παλιότερου ναού χτισμένου στον ανατολικό βραχίονα του ορμίσκου, και για τον οποίο υπάρχει αναφορά σε πηγή του 1771. Τα κτήρια και οι συσωρρευμένες πέτρες που βλέπετε απέναντι, στον ανατολικό βραχίονα του ορμίσκου, είναι ένα μεγάλο υπαίθριο εργαστήριο λάξευσης «πωριών», της πέτρας δηλαδή που από παλιά χρησιμοποιείται στην Κίμωλο για το χτίσιμο κάθε είδους κτισμάτων. Ο συγκεκριμένος τύπος πετρώματος, λόγω του σχετικά μικρού ειδικού βάρους του, της σχετικής ευκολίας στην εξόρυξη, κατεργασία και μορφοποίησή του και της ανθεκτικότητάς του, χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα ως δομικό υλικό και αποτέλεσε για πολλά χρόνια το κύριο εξαγώγιμο προϊόν του νησιού. Οι λευκοί-ερυθρωποί διάστικτοι δομικοί αυτοί λίθοι έφταναν με καϊκια στην Αττική, όπου ακόμα και σήμερα μπορεί κανείς να τους δει (ως δομικά στοιχεία μεγέθους τσιμεντόλιθου) σε πολλούς παλιούς μαντρότοιχους στον Πειραιά και στα δυτικά προάστια των Αθηνών.
Από τον Άγιο Μηνά, ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος ακολουθεί από κοντά την ακτή, όπου μπορείτε να δείτε παλιά «σύρματα» (υπόσκαφες κατασκευές κοντά στην ακτή για να τραβιούνται και να φυλάγονται μέσα οι βάρκες των κατοίκων από την κακοκαιρία) στην περιοχή Γούπα-Καρά. Ο δρόμος επιστρέφει στο Χωριό και από εκεί στο λιμάνι της Ψάθης, απ’ όπου οι επισκέπτες μπορούν να πάρουν το καραβάκι της επιστροφής στη Μήλο.
Δείτε το χάρτη.